Entzungaiak

Beleixe irratia

Beleixe Irratia sakanako komunikabide euskalduna da, 1999tik egun osoko programazioa ematen du 107.3 frekuentzian bere Etxarri Aranazko egoitzatik. Gaur egun etxarriarren hizkera eta bizimodua hobekien adierazten duten pasarte batzuk bildu ditugu atal honetan, Etxarri Aranazko ahotsak bere indar guztiarekin entzun daitezen.

Nafarroako Euskararen Mediateka

Nafarroako Euskararen Mediatekan jasoak dauden Etxarri Aranazko lekukotasunak bildu dira. Nafarroako Euskararen Mediateka Euskarabideak 2008an abian jarritako proiektua da, eta Nafarroako euskalki desberdinetan ekoitzitako mota guztietako materiala euskaran interesa duen edonoren esku jartzeko helburua du.
Mediatekako grabaketak ikusi >>

Entzungaiak

Beleixe Irratia

r Adur Goikoetxeari egindako elkarrizketa (musikaria eta irakaslea).
Iturria: Beleixe irratiko 'Txanda Pasa' saioa, 2010.


r Igor Ijurra musika zuzendariari egindako elkarrizketa.
Iturria: Beleixe irratiko 'Txanda Pasa' saioa, 2010.


r 'Txandaka' irratsaioko esatariei egindako elkarrizketa (Manu Gomez eta Otxaga).
Iturria: Beleixe irratiko 'Txanda Pasa' saioa, 2010.


r Edurne Razkini egindako elkarrizketa (gizarte zerbitzuetako teknikaria).
Iturria: Beleixe irratiko 'Txanda Pasa' saioa, 2010.


r Jon Arratibeli egindako elkarrizketa (Bertso Eskolako kidea).
Iturria: Beleixe irratiko 'Txanda Pasa' saioa, 2010.


r Patxi Floresi egindako elkarrizketa (AEK-ko irakaslea).
Iturria: Beleixe irratiko 'Txanda Pasa' saioa, 2010.


r Eneko Lazkoz bertsolariari egindako elkarrizketa.
Iturria: Beleixe irratiko 'Txanda Pasa' saioa, 2010.


r Juan Mari Agirreri egindako elkarrizketa (abeslaria eta irakaslea).
Iturria: Beleixe irratiko 'Txanda Pasa' saioa, 2010.


r Pello Etxeberria apaizari egindako elkarrizketa.
Iturria: Beleixe irratiko 'Txanda Pasa' saioa, 2010.


r Aiert Lizarraga musikariari egindako elkarrizketa (DJ Aiert).
Iturria: Beleixe irratiko 'Galdesakan' saioa, 2010.


r Etxarri Aranazko futbol taldeko hiru jokalariri egindako elkarrizketa (Luis, Artzai eta Pablo).
Iturria: Beleixe irratiko 'Galdesakan' saioa, 2010.


r Maite Artiedari egindako elkarrizketa (zine produktorea).
Iturria: Beleixe irratiko 'Galdesakan' saioa, 2010.


r Txuixoo taldeko ordezkariei egindako elkarrizketa (Juanpa Santano eta Joxe Mari Arakama).
Iturria: Beleixe irratiko 'Galdesakan' saioa, 2010.


r Aintzane Gartziandiari egindako elkarrizketa (Mugaipe aisialdi enpresako zuzendaria).
Iturria: Beleixe irratiko 'Galdesakan' saioa, 2010.


r Hesian musika taldeko kideei egindako elkarrizketa (Igotxo eta Fran).
Iturria: Beleixe irratiko 'Galdesakan' saioa, 2010.


r Udako ludotekako haurrei egindako elkarrizketa: Amaia, Itziar, Oinatz, Iker, Amets, Josu, Maddi, Leire, Eider…
Iturria: Beleixe irratiko 'Galdesakan' saioa, 2010.


r Aitor Zubieta pilotariari egindako elkarrizketa.
Iturria: Beleixe irratiko 'Galdesakan' saioa, 2010.


r Idoia Artiedari egindako elkarrizketa (Sakanako AEK-ko arduraduna).
Iturria: Beleixe irratiko 'Galdesakan' saioa, 2010.


r Nerea Martinezi egindako elkarrizketa (Sakanako Mankomunitateko kirol teknikaria).
Iturria: Beleixe irratiko 'Galdesakan' saioa, 2010.


r Bizkorratxiko bertso taldeari egindako elkarrizketa: Joseba Beltza eta Josema Leitza (Bardoak txapelketa).
Iturria: Beleixe irratia, 2014


r Xabi Aldazi egindako elkarrizketa (Kaotiko taldeko bateria).
Iturria: Beleixe irratia, 2013


r Xabier Mintegiri egindako elkarrizketa (San Fermineko entzierroko korrikalaria).
Iturria: Beleixe irratia, 2013


r Etxarri Aranazko rokodromoko arduradunei egindako elkarrizketa (Fidel eta Andoni).
Iturria: Beleixe irratia, 2014


r Maitena Ezkutariri egindako elkarrizketa (Plazaola partzuergoko kudeatzailea).
Iturria: Beleixe irratia, 2013


r Joxan Jakari egindako elkarrizketa (Etxarri Aranazko herri-baratzeak proiektuko eta Zorri Azokako sustatzailea).
Iturria: Beleixe irratia, 2013


r Marian Mendiolari egindako elkarrizketa (“Drogen ezagutzan murgilduz” liburuaren egilea).
Iturria: Beleixe irratika, 2013


Nafarroako Euskararen Mediateka

r Ogia; garia; sutea; bizimodua; lixiba; goldaketa
Hiztuna: Benita Huizi Miguel, Periko Ulaiar Ieregi
Urtea: 1996
Elkarrizketatzailea: Eneka Maiz
Iturria: Nafarroako Mediatekako dialektologia bilduma

Ogia egiteko prozesua: masatu, lehortu, hazitzeko denbora utzi, labean nola kokatu eta garbiketa. Gari sega garaian, nagusiak segan eta gazteak jolasean zeudela. Etxean sortu zen sutearen gertaera kontatzen du gizonak. Lixiba txorruarekin egiten zen: pago, tintarik botatzen ez dutelako (haritzen kontran) makilak erabiltzen ziren. Txorruan ahalik eta trapurik lodiena jarri hautsik ez pasatzeko eta trapuan su hautsa jarri behar zen. Pertzan ura berotu, lehenengo epela eta gero geroz eta beroago, eta aldi askotan bota behar da txorrutik eta behean duen zulotik aterako da. Arropa txuriak garbitzez bukatzean kolorezkoa sartzen zen. Erakustokietako ontziak garbitzeko ere balio zuen. Garia ereiteko larrearen prestaketa eta ongarritzea. Lurra animalien indarrez goldatu, haizearen araberako lerroketa egiten zen, haizeak garbitu eta garia bereiz zezan.

Transkripzioa ikusi (PDF)>>



r Inpuin kontaketa. Jentilak.
Hiztuna: Juan Ignacio López de Sabando Lasa
Urtea: 1996
Iturria: Nafarroako Mediatekako dialektologia bilduma

Andia mendian dagoen zuloa nola egin zen azaltzen duen ipuina. Jentilak.

Transkripzioa ikusi (PDF)>>



r Eguberriak. Negua. Eguraldia.
Hiztuna: Fortunato Etxeberria (Etxarri Aranatz, 1931)
Urtea: 1996
Elkarrizketatzailea: Maider Nabarro Ariztia
Iturria: Nafarroako Mediatekako dialektologia bilduma

Gaztaroko eguberriak: afariak, koadrilaka eske ateratzea, Oilar meza, Olentzero eta erregeak. Neguko eguraldia: lehen orain baino askoz ere elur gehiago egiten zuen. Urtezahar eta Urteberri egunetan egiten zutena: bazkaldu, kafe eta koparen bat hartu eta kartatan aritu. Abestu ere asko egiten zuten. Erregez mozorrotu ziren hiru asto hartuta eta bueltaka ibili ziren Etxarri-Aranatzen ezezik Arbizun ere bai.

Transkripzioa ikusi (PDF)>>



r Animaliak. Aralar. Ingurugiroa
Hiztuna: Tomas Ezkutari
Iturria: 'Nafarroako Euskaldunen Mintzoak' bilduma

Aralarren, Urbasan gertatu zen bezala, mendira arrotz asko joan eta behar bezala zaintzen ez dutelako hondatzeko beldurrez zeuden. Gertatu zena hauxe izan zen: Izainiturri deitutako lekuan izain gehienak desagertu edo hil egin ziren. Beste animali batzuei ere berdin gertatu zitzaien. Artzainekin hitz egin eta ardiek behar baino lehen erditzen zutela ere esan zuten. Oraindik ziurrik ezer ez badago ere, badirudi duela denbora zenbait hegazkinetatik botatzen ari ziren ongarriek, fosfatoek, zerikusirik izan zezaketela.

Transkripzioa ikusi (PDF)>>



r Kirola.
Hiztuna: Asier Oiz Vazquez
Iturria: Orreaga Ibarraren bilduma

Arbizuko kiroldegiko kontuak.




r Euskararen galera. Frankismoa. Eskola. Euskara batua.
Hiztuna: Manuel Mundiñano
Elkarrizketatzailea: Imanol Mundiñano
Iturria: Orreaga Ibarraren bilduma

Euskara desagertzeko arrazoiak. Frankismo garaia Etxarrin: bera gaztea zenean, gehienek euskaraz hitz egiten zuten. Eskolan debekaturik zegoen euskaraz egitea. Mezak erdaraz ziren, gaztelania edo latinez. Gerrara joan zirenean erdaraz oso gutxi zekiten.Gaur egun Etxarrin adineko jendeak euskaraz egiten du, baina gazteek ez. Ikastolara doaz eta euskara batua egiten dute, baina kalean ez dute erabiltzen. Etxarri Aranazko euskara galdu egingo da. Berarentzat oso desberdina da bere euskara eta batua.




r Errota. Irina.
Hiztuna: Pablo Jauregi Flores (64 urte)
Urtea: 1998
Elkarrizketatzailea: Miren Jauregi
Iturria: Orreaga Ibarraren bilduma

Errota-lana nolakoa izaten zen. Gari eta irin proportzioak. Erroten gainbehera. Gipuzkoako irina; Erriberako garia.




r Erlijioa. Apaizak. Kanta.
Hiztuna: Mikel Gartziandia; Ixidro
Urtea: 2000
Iturria: Xorroxin Irratia

Hiztunaren apaizteko prozesua. Aurretiko ikasketak eta lan jarduera. Erromako ikasketak. Apaiz berriak Erromara joaten dira ikastera Iruñeko elizbarrutiko seminarioko irakasleak adinean sartuta daudelako. Hiztunak Erroman egin zuen oinarrizko teologian lizentziatura, eta orain doktore tesia burutzen ari da. Italierazko kanta. Gazte katolikoen bilkura eginen da Erroman. Erromako bizitza. Ikasketak eta ijitoekiko lana. Europako “barrakapolis” handiena Erroman dago, eta bertan bizi dira ijitoak oso egoera txarrean. Eliza giroa Erroman, alde batetik Vaticanoko kuria, eta bestetik Erromako elizbarrutiko egoera. Nafarroako elizbarrutiaren egoera munduko beste batzuekin konparatuta. Hiztunaren tesiaren gaia. Fedearen sinesgarritasuna. Iruñeko seminarioko laikoen eskolaren jarduera.




r Ipuinak. Sorginkeria. Jentilak.
Hiztuna: Jose Luis Asensio Igoa
Urtea: 1996
Iturria: Nafarroako Mediatekako dialektologia bilduma

Sorginetan sinisten ez zuen bati gertatutakoa. Sorginek akelarreak egiten zituzten. Sorginak eta jentilak gauza bera ote diren hitz egiten du. Araoa gaizki esateagatik gertatutakoa.

Transkripzioa ikusi (PDF)>>



r Herriko istorioa.
Hiztuna: Jose Luis Maiza
Urtea: 1996
Elkarrizketatzailea: Juan Inazio Lopez de Sabando Lasa
Iturria: Nafarroako Mediatekako dialektologia bilduma

Gauero ardiak desagertzen ziren herri bateko istorioa.

Transkripzioa ikusi (PDF)>>



r Senideak. Gerra Zibila. Okintza.
Hiztuna: Anbroxio
Elkarrizketatzailea: Mikel Lezaun
Iturria: Orreaga Ibarraren bilduma

familiako kontuak; Gerra Zibilari buruzko gorabeherak. Okintza.




r Etxarri Aranazko jendearen nortasuna. Gertakariak. Umorea.
Hiztuna: Joseba Beramendi
Elkarrizketatzailea: Garbiñe Bueno
Iturria: Orreaga Ibarraren bilduma

Etxarri-Aranazko jendeari egozten zaizkion pasadizo batzuk ez dira egiazkoak, baina beste batzuk bai. Etxarri Aranazko jaietan gertaturiko gauza batzuk.




r Iruñera joatea; familia; udako kanikule; animalien zeloaldia; soroko lanak; San Ferminak; Tolosan; Plentzian sukaldari; mutikotan; mojak.
Hiztuna: Feli Artieda (1935an jaioa)
Elkarrizketatzailea: Maria Jesus Ganboa
Iturria: Orreaga Ibarraren bilduma



r Etxarri Aranazko toki-izenak.
Hiztuna: Pedro Fernandino
Urtea: 1991
Iturria: 'Nafarroako Toponimia eta Mapagintza' bilduma (Mikel Belasko)

Bekola. Elkorri .Arbizuko dermioa. Arginburueta. Arbotonota. Miguez. Txurituzarreta. Txaradigorri. Saria. Iturrusaitu. Astia. Zelatamuno. Lapurbide. Bentatxar. Martingozuloa. Urrizpeko erreka. Fagaieder. Jentilzulo. Azkonazuloeta. Erlotza. Galtzinzuloa. Buztindegi. Otxenta. Elizkunza. Gatzarrieta. Suizarreta. Alpistazuri. Antontxabola. Baztarrola. Goikola. Iraigorri. Urbiltzenzenzubia. Iruiturrieta. Beraitzeta. Lañube. Urdindarrantxabala. Gurpidegain. Orosoain. Altziturrierta. Epela. Epeltxiki. Basateko asmoiea. Epeleko sarea. Altziba. Trenbidea. Fagamendi. Ustia. Pokalia. Altuna harrobia. Orosoain. Artxaran. Danbolintxulo. Sorazuri. Arriurdin. Astakaingo zerka. Aalbeltz. Argaziko argazia. Olio. Sarmundo. Zamalgein. Maizegur. Katalintxiki. Bideberriak. Errekamakur. Zaapi. Askoa. Errotazar. Errotaberria. Ziengitu. Azekia. Akitau. Ubiyarte. Malkarramendi. Aizalko. Oporo. Otsopatsa. Oporondo. Amarriturrietako erreka. Zimurdiñeta. Ufesa. Santakiritz. Kalamurtxegi. Arangosta. Sarmiñeta. Berjera. Astitxau. Arritualde. Tellerialdea. Utzuartxiki. Intsuspe. Elkorri. Erdontza. Zurkillo. Biondasare. San Juan zelai. Abarakogaña. Itxare. Opolingo bizkarra. Kaspa sorota. Untzea. Iñurri. Bureña. Puttuberoki. Eraga. Bizkagain. Arkueta. Lurlodi. Errekaleor. Zaldua. Zalduniturri. Luxintxiturri. Txiñarmuno. Mugarats. Epertegieta. Artxulo. Legarbe. Okaraneta. Zearbide. Errekaburuko iturria. Erregeen bidezar. Iturgaizto. Iturtxiki. Polpoliturri. Illarra. Enfermogurutze. Illarabaztar. Agarabia. Elbekotxulo. Iturtxar. Mugako iturria. Maiza. Urdinbei. Basareta. Larrutu. Larrutuko zuloa. Aizlumepe. Potillo. Txurisoro. Kostuel. Arrigorria. Etxoiz. Alleko. Santomainitxe. Biondasare. Meilleta. Zulobeltz. Txortxor. Erdonzei.




r Etxarri Aranazko toki-izenak.
Hiztuna: Pedro Fernandino
Urtea: 1991
Iturria: 'Nafarroako Toponimia eta Mapagintza' bilduma (Mikel Belasko)

Bekola. Elkorri. Arbizuko dermioa. Arginburueta. Arbotonota. Miguez. Txurituzarreta. Txaradigorri. Saria. Iturrusaitu. Astia. Zelatamuno. Lapurbide. Bentatxar. Martingozuloa. Urrizpeko erreka. Fagaieder. Jentilzulo. Azkonazuloeta. Erlotza. Galtzinzuloa. Buztindegi. Otxenta. Elizkunza. Gatzarrieta. Suizarreta. Alpistazuri. Antontxabola. Baztarrola. Goikola. Iraigorri. Urbiltzenzenzubia. Iruiturrieta. Beraitzeta. Lañube. Urdindarrantxabala. Gurpidegain. Orosoain. Altziturrierta. Epela. Epeltxiki. Basateko asmoiea. Epeleko sarea. Altziba. Trenbidea. Fagamendi. Ustia. Pokalia. Altuna harrobia. Orosoain. Artxaran. Danbolintxulo. Sorazuri. Arriurdin. Astakaingo zerka. Aalbeltz. Argaziko argazia. Olio. Sarmundo. Zamalgein. Maizegur. Katalintxiki. Bideberriak. Errekamakur. Zaapi. Askoa. Errotazar. Errotaberria. Ziengitu. Azekia. Akitau. Ubiyarte. Malkarramendi. Aizalko. Epertegieta. Artxulo. Legarbe. Okaraneta. Zearbide. Errekaburuko iturria. Erregeen bidezar. Iturgaizto. Iturtxiki. Polpoliturri. Illarra. Enfermogurutze. Illarabaztar. Agarabia. Elbekotxulo. Iturtxar. Mugako iturria. Maiza. Urdinbei. Basareta. Larrutu. Larrutuko zuloa. Aizlumepe. Potillo. Txurisoro. Kostuel. Arrigorria. Etxoiz. Alleko. Santomainitxe. Biondasare. Meilleta. Zulobeltz. Txortxor. Erdonzei. Oporo. Otsopatsa. Oporondo. Amarriturrietako erreka. Zimurdiñeta. Ufesa. Santakiritz. Kalamurtxegi. Arangosta. Sarmiñeta. Berjera. Astitxau. Arritualde. Tellerialdea. Utzuartxiki. Intsuspe. Elkorri. Erdontza. Zurkillo. Biondasare. San Juan zelai. Abarakogaña. Itxare. Opolingo bizkarra. Kaspa sorota. Untzea. Iñurri. Bureña. Puttuberoki. Eraga. Bizkagain. Arkueta. Lurlodi. Errekaleor. Zaldua. Zalduniturri. Luxintxiturri. Txiñarmuno. Mugarats.